Traumaverwerking

WAT IS TRAUMATHERAPIE?

Om traumatherapie te begrijpen, starten we vanaf de definitie van trauma.

WAT IS EEN TRAUMA OF TRAUMATISCHE ERVARING?

Bij een trauma of traumatische ervaring ben je blootgesteld aan een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwondingen op één (of meerdere) van de volgende manieren:

1. Het is je zelf direct overkomen

2. Je was getuige van de gebeurtenis

3. Een direct familielid of vriend(in) is het overkomen

4. Je werd herhaaldelijk of extreem blootgesteld aan nare details van (de) ingrijpende gebeurtenis(sen) (vb. in de hulpverlening).

Hierbij heb je intense emoties zoals angst, afschuw, machteloosheid of hulpeloosheid gevoeld. Ook is het mogelijk dat je tijdens het doormaken of onmiddellijk na het doormaken van de belastende gebeurtenis last hebt van drie (of meer) van de volgende symptomen:

subjectief gevoel van verdoving, of afwezigheid van emotionele reacties, verminderd bewustzijn van je omgeving (“in een waas”), derealisatie: het gevoel dat alles romdom jou niet echt is, depersonalisatie: het gevoel dat jij niet echt bent of uit je lichaam lijkt te treden, geheugenproblemen: je belangrijke delen van de gebeurtenis niet kunnen herinneren

Verder kan er sprake zijn van volgende symptomen:

1. Herbeleving (herinneringen, dromen, flashbacks, emoties, lichamelijke reacties)

2. Vermijdingsgedrag (vermijden van gedachten, plaatsen, mensen, situaties gelinkt aan het trauma)

3. Negatieve gedachten en stemming (negativiteit over zichzelf, anderen en de wereld (weinig tot geen vertrouwen), negatieve emoties, verminderde interesse)

4. Hyperactivatie (woede-uitbarstingen, geïrriteerdheid, hyperalertheid, roekeloos gedrag, concentratieproblemen, slaapproblemen)

Wanneer je een belastende of (ernstige) traumatische ervaring meemaakt, kan je kort nadien last krijgen van een aantal klachten. Deze klachten kunnen allemaal tegelijk of afwisselend aanwezig zijn. De klachten kunnen ook de ene keer meer en heftiger, en de andere keer minder erg aanwezig zijn. Soms zijn ze zelfs een tijdlang afwezig. Dit is normaal en hoort allemaal bij een natuurlijk herstelproces, dat door onze hersenen en lichaam vanzelf in gang gezet wordt. Op deze manier helpt ons lichaam ons om toch te kunnen verder leven in de dagelijkse realiteit en ook deze belastende ervaring bij stukjes en beetjes te verwerken.

ACUTE STRESS REACTIE

Er is sprake van een acute stressreactie wanneer de klachten minstens 2 dagen maar niet langer dan 1 maand duren:

1. je een traumatische of belastende ervaring meemaakte

2. je last hebt van 1 van de volgende klachten:

a. Herbeleving

b. Vermijdingsgedrag

c. Negatieve gedachten en stemming

d. Hyperactivatie

3. deze klachten begonnen zijn of verslechterd zijn na de traumatische gebeurtenis, en dit binnen de vier weken.

De meeste mensen herstellen spontaan van deze acute stress reactie door te spreken met hun naasten en vrienden over de gebeurtenis.

POSTTRAUMATISCHE STRESS STOORNIS

Soms houden de klachten langer aan dan 1 maand, en blijven deze heftig aanwezig, of neemt de verwerking van de belastende ervaring meer tijd in beslag.

Er is sprake van een posttraumatische stress stoornis wanneer:

1. je een traumatische of belastende ervaring meemaakte

2. je last hebt van elk van de volgende klachten:

a. Herbeleving

b. Vermijdingsgedrag

c. Negatieve gedachten en stemming

d. Hyperactivatie

3. deze klachten begonnen of verslechterd zijn na de traumatische gebeurtenis

4. deze klachten langer duren dan 1 maand na de traumatische gebeurtenis

5. de klachten een belangrijke lijdensdruk of beperkingen veroorzaken in het relationele, sociale of beroepsmatige leven

Er is sprake van een posttraumatische stress stoornis wanneer de klachten van een acute stressreactie langer dan 3 maanden blijven duren. Het natuurlijke herstelproces verloopt dan moeilijker en het is goed daarbij dan professionele hulp te zoeken.

Een uitgestelde posttraumatische stressreactie komt voor wanneer de klachten pas 6 maanden na de belastende gebeurtenis optreden.

BEHANDELING

Het is belangrijk de symptomen te herkennen want voor zowel de acute stressreactie als de posttraumatische stressstoornis is behandeling mogelijk. Aan de hand van een vragenlijst, kijken we samen van welke symptomen je last hebt.

De ingrijpende gebeurtenis zelf kan niet meer ongedaan gemaakt worden, maar hoe je er mee omgaat en welke last dit nog bezorgt, kan zeker verbeteren.

In traumagerichte psychotherapie leer je weer woorden te vinden voor de pijnlijke gevoelens en de zich opdringende herinneringen en beelden. Dit gebeurt tijdens een begeleiding, in alle veiligheid en vertrouwen. Op deze manier krijgt deze belastende ervaring een plaats in je leven.

Er bestaan verschillende soorten traumatherapie: EMDR (navigatie website knop), narratieve therapie, …

Bij ernstige klachten kan behandeling met medicatie in overleg met de huisarts behulpzaam zijn.